Het meisje Edith

‘Het dagboek opent in 1938, als Edith – een vrolijk, extravert meisje met een vurig temperament – dertien jaar is. Meteen al dringt de vergelijking met Anne Frank zich op. Als ze later groot is, zo schrijft Edith op de eerste bladzijde, zal ze vast lachend terugkijken op de ouderwetse dingen die ze in 1938 zo modern vond. Maar anders dan Anne Frank heeft Edith van Hessen de oorlog wel overleefd, en heeft zij inderdaad achteraf op haar eigen ervaringen kunnen terugblikken.’

Deze woorden schreef Judith Uyterlinde in een interview met Edith Velmans-van Hessen, dat we toevoegden aan een eerdere heruitgave, in 2012, van het oorlogsdagboek Het verhaal van Edith. We zijn alweer flink wat jaren verder, en hebben de Bevrijding alweer 75 jaar achter ons liggen. Voldoende aanleiding voor een mooie nieuwe, gebonden editie van Ediths ontroerende document.

Enkele dagen geleden ontving ik een mail uit de Verenigde Staten van de nu 95-jarige Edith. Ze is blij met de aanhoudende belangstelling voor haar boek. ‘Mensen, ook jongeren, moeten weten wat er gebeurd is,’ vertelde ze in 2012, ‘dat mensen tot dit soort daden in staat zijn.’

Ze had niet kunnen bevroeden, dat de mensheid zich ineens voor een heel ander dilemma geplaatst ziet.

‘Ik zit sinds begin maart in mijn huis met mijn verzorgster en zie niemand. Maar dankzij mijn iPhone, WhatsApp, Zoom en Houseparty ben ik dagelijks in contact met mijn kinderen, kleinkinderen en vrienden. New York is leeggelopen en ieder die een huis of appartement in the country heeft vluchtte daarnaartoe om geïsoleerd daar verder te gaan. NY schijnt het meest getroffen te zijn door het virus. (…) Hoelang deze isolatie zal duren is niet bekend maar wel gevreesd. Veel doden al en te weinig ventilators of maskers… hoe is het bij jullie?’

75 jaar geleden maakte Edith de Bevrijding mee. Een lang en rijk leven kon daar in haar geval gelukkig op volgen. Met als bijna surreëel staartje het Coronavirus.

Een virus is geen wereldoorlog. Niettemin, het feit dat Edith ook deze mondiale tegenslag bijna monter doorstaat, verleent aan haar leven en haar oorlogsdagboek alleen maar meer statuur.

Ik ken weinig vrouwen zó bijzonder als de onverminderd hartelijke Edith, en wens haar toe dat nog velen Het verhaal van Edith aan de borst zullen drukken.