KRIMP?

Stukken met ‘Krimp’ in de kop gaan meestal over economische recessie. Of over textiel. Maar hier gaat het over een korte roman met die rake titel, Krimp. Het is, voor wie het ontging, het nieuwe boek van Justine le Clercq (1967). Over Lina, die zich voorbereidt op de 80^ste verjaardag van haar vader. Dat blijkt het nodige aan herinneringen op te roepen… Je begint op bladzijde 7, en rent naar de laatste, bladzijde 152. Geen ontkomen aan.

Nu eerst wat over boeken en media. Steeds vaker komt voor dat een boek in krant of blad A op slag besproken wordt, in medium B pas na twee maanden, en in de derde nóóit. Vroeger (sorry!) had je een paar kranten en weekbladen die de literatuur volgden – op de voet. Weinig nieuwe Nederlandse romans (en gedichtenbundels en non-fictie et cetera) werden overgeslagen. De culturele supplementen waren ook dikker, de pagina’s groter, de oplagen hoger. Op de tv waren ietsje meer boekenprogramma’s. In talkshows was meer tijd voor alles, op de radio ook. Dus ik kan me wel voorstellen dat er ‘netto’ vaker boeken geheel of deels aan aandacht ontsnappen, temeer daar de productie niet is afgenomen. Daarentegen zijn er nu veel meer alternatieve plekken voor wie iets kwijt wil over een boek, waar iets over boeken gezegd wordt, op sociale media, in blogs en op sites. Al met al verspreiden zich doorgaans over een nieuw boek steeds kortere stukken over steeds meer platforms verspreid over een steeds langere periode. Die verdunning en verbreding en versplintering hebben als effect dat veel boeken niet meer BAM op de kaart staan, op het netvlies van de lezer.

Maar geduld is een schone zaak. Krimp van Justine werd ten overstaan van een groot publiek succesvol gelanceerd bij Paagman in Den Haag. Ik geloof dat ze er honderd moest signeren. Toen was het heel eventjes stil, maar daar kwamen ze: opmerkelijke loftuitingen. Regionaal: ‘Le Clercq grossiert wederom in rake typeringen. De climax die Le Clercq beschrijft, treft je in al zijn beknoptheid recht in het hart.’ **** HDC Media.Trots waren we!

Aan het front van de landelijke kranten stil nog, met name NRC, de Volkskrant en Trouw, waardoor veel mensen nog peinzend opkeken als ik over Krimp sprak. ‘Heb ik iets gemist, is dat wat?’ Kun je wel zeggen, vond toen Dieuwertje Mertens, die het boek de volle vijf sterren gaf in Het Parool: ‘[Le Clercq schrijft] in scherpe, onomwonden zinnen die het verhaal voortstuwen. […] Er staat geen zin te veel. Alles klopt. […] Heel geraffineerd laat Le Clercq zien hoe Lina’s jarenlange vernedering door papa en haar schuldgevoelens jegens haar vriendje Rick, die in de bak belandde, een fatale cocktail opleveren. Er is nog maar één uitweg mogelijk.’

Juichkreten bij auteur en uitgeverij, al verbaasde het ons niet eens écht. Maar wat zouden ‘de anderen’ gaan vinden? Ah, daar was De Groene, kritische lezers wel… Maar hóp, en hoezee: ‘[Le Clercq] slaagt erin alles normaal te maken, hoe gek en tragisch en meelijwekkend het ook is. En op het laatst hartverscheurend. […] En dus pakken de donkere wolken zich dreigend samen in deze roman, maar zat ik er nog bij te glimlachen ook.’

We hadden dit goede nieuws net verteerd toen de VPRO Gids opdook, die Krimp omschrijft als ‘Een zeer geslaagde poldervariant van Bonnie & Clyde.’ Dit laatste bleek een proloog te zijn voor een tv-gesprek met Justine in VPRO Boeken, uit te zenden 21 januari. En dan zul je zien, dat ook de andere belangrijke kranten, en wie weet later ook jury’s zich over dit boek gaan uitspreken. En dan zeggen we: het duurde even, maar toen de trein eenmaal op stoom was, werd geen station meer gemist.

Instappen!