KLEUR

Een uitgever is op zichzelf niks. Ja oké, het is iemand die schrijvers naar lezers leidt, prima. Maar beken eens kleur? Waarom doe je dat, hoe doe je dat, en welke schrijvers leggen hun lot dan in je handen?

Die laatste vraag krijg je het vaakst voor de kiezen. Want Podium? Zegt meeste mensen niks, althans, buiten wat dan tegenwoordig heet je ‘bubble’. Duizenden mensen volgen je op Facebook, ik zou ze niet allemaal te eten willen geven – maar dat zijn niet de mensen die je onverwachts op een lentefeestje van een kennis ontmoet, noch degenen die tegenover je zitten in de trein of de wachtkamer van de huisarts. Uitgeven? Ah je handelt in boeken. Van welke schrijvers dan? Daar begint de uitdaging, als je eclectisch uitgeeft althans. Wie zou degene die je dat vraagt bekend in de oren kunnen klinken?

Kunst is dan de man of vrouw die tegenover je zit in te schatten. Is dit een heavy reader? Of een heel-soms-lezer? Non-fictie? Informatief, narratief? Of misschien wel een poëzie-lezer? Iemand die Giphart nog kent van zijn literatuurlijst op school? Iemand die van sport houdt en tv kijkt en Wilfried de Jong kent? Politiek geïnteresseerd, dus misschien Maarten Zeegers van zijn Schilderswijk-boek? Een culi, Omfietswijngids misschien, of Janneke Vreugdenhil?

Vaak is het even zoeken en dan blijkt iemand altijd wel een auteur van Podium te kennen. Arjen Lubach? Geweldig ja, zijn tv-show! Echt, schrijft die ook romans, gaaf! Kluun? Nee zegt me niks. Oh Komt een vrouw bij de dokter, ja die film zag ik natuurlijk! Oh echt, geef je Renate Dorrestein uit? Ik heb ál haar boeken! Oh moet ik dan ook Inge Schilperoord lezen, Muidhond? Succesvol debuut over een pedofiel? Waarom ken ik dat dan niet?

Enzovoorts.

Fascinerend.

Teleurstelling ook vaak bij de lezer met wie je spreekt. Geef je John Grisham uit? Nee? Ah jammer, dat is mijn held, toch wel de beste schrijver van de wereld, toch?

Deze week was Antjie Krog in Nederland. De meeste mensen die ik er op straat over zou aanspreken zouden bij haar naam op hun hoofd krabben. Wie is dat? Een dichteres uit Zuid-Afrika, echt joh? Is daar dan belangstelling voor? Tweetalige bundels, wat zijn dat?

Maar in andere kringen is nou juist dát de naam waarmee je als uitgever eer inlegt. Na een symposium met haar in het Rijksmuseum sprak ik kort met twee vurige fans, die mij alleen kennen als háár uitgever, de anderen uit mijn bonte fonds kennen ze niet of doen er voor hen even niet toe. Eentje is Wende Snijders. The One & Only. Antjie is een van haar grote inspiratiebronnen – de zangeres staat er nog net niet mee op en gaat er nog net niet mee naar bed. Haar álles. Ze zit midden in een tour en alles wat daarbij komt kijken maar móést haar zien. De ander Gerdi Verbeet, drukbezet politica, voorzitter van De Gouden Ganzenveer: voor Antjie kwam ze speciaal naar het Rijks en luisterde er ademloos en met kippenvel toe (dat laatste heb ik niet gecheckt, ik zat iets verderop). Ik mocht haar aan Antjie voorstellen, en Antjie aan haar. Rol: de uitgever van Podium? Welnee, de uitgever van Antjie Krog.

En morgen ben ik dan misschien ergens waar ik tot verademing van iemand die ik er spreek de uitgever blijk te zijn van Alex Boogers. Of Ingmar Heytze. Of Gerda Blees. Et cetera.

Verwarrend soms, die wisseling van identiteit. Maar een zálige verwarring. Een verwarring die je doet beseffen wat een ongelofelijk voorrecht het is de uitgever te mogen zijn van de meest uiteenlopende geesten met hun eigen toon, hun eigen blik op de wereld, en hun eigen lezers.