Beste Mark

Beste Mark,

Wat goed, dat je zo’n gewone jongen bent gebleven, minister-president of niet, en met open boord bij Matthijs, met wie je gezellie tutoyeert, nog eens komt herhalen dat je echt héél stom bent geweest om dingen te beloven die je achteraf eigenlijk niet had moeten beloven. Mark zegt sorry. Ik weet niet of een Churchill, voor jou Winston, zó diep door het stof had durven kruipen om zijn regeerperiode te verlengen. Misschien had hij ook minder verkiezingsbeloften verbroken en wat meer successen geboekt, dat laat ik aan historici over. Wat Winston zéker niet gedaan had, c.q. had laten voortbestaan, is een beleid dat het boek, van die gebonden stapeltjes bedrukt papier, langzaam uit de beschaving verdreven zou hebben. D’n Winnie had er natuurlijk ook zelf een paar honderd geschreven, in zijn vrije tijd, die jij onder meer doorbrengt met sport en spel, en het bellen van rioolrat Albert Verlinde, om namens het Nederlandse volk te zeggen dat we hem zullen missen bij het hoogstaande cultuurprogramma RTL Boulevard. Nee joh, ik ben helemaal niet links! Op de lat van de tijd gemeten is het nog maar kort geleden hoor, dat liberalen besloten dat cultuur iets is van vroeger, en beperkt kan blijven tot je af en toe te laten zien in het Concertgebouw en het Rijksmuseum. Cultuur volgens de hedendaagse liberalen (en socialisten, overigens, voor zover die diersoort nog bestaat) is hoofdzakelijk het sponsoren van een publieke omroep waar drie maanden lang een sportzomer overheerst. Nee, hier moeten we eerlijk zijn, er waren ook programma’s waarin vitale oude mensen bed & breakfasts runnen en daar ofwel gelukkig, ofwel verdrietig van worden.

Met boeken win je ook geen kiezers, omdat het leesonderwijs de laatste decennia zodanig afgebroken is dat niemand meer weet wat je ermee zou moeten, die ouwe meuk. Bibliotheken moeten gezellige centra zijn waar je illegaal cd’s kunt downloaden, en met cappuccino’s broodjes gezond weggespoeld kunnen worden. Boeken moet je er wel neerzetten, maar voornamelijk als behang, en niet te veel, en alleen boeken waarvan lezing niet te veel moeite vergt.

Als dus de nationale recensiedienst, NBD Biblion, van het net in vertaling verschenen Deense debuut Karateslag van ene Dorthe Nors dit zegt: ‘[de verhalen] getuigen van originaliteit en een weergaloos observatievermogen. Messcherp zet de auteur het menselijk onvermogen neer. Alle verhalen blijven van begin tot eind boeien, dankzij de vele onverwachte wendingen, bizarre situaties en een intens inlevingsvermogen, waarbij niets menselijks de auteur vreemd is’ dan volstaat bestelling van een doosje exemplaren voor de allergrootste bibliotheken. Er is toch niemand in een klein provinciestadje die zo’n boek komt lenen? Altijd de vraag volgen, nooit zomaar iets aanbieden, en altijd zorgvuldig de schijn vermijden dat de enige cultuurindustrie die zijn broek ophoudt zonder subsidie, enigerlei vorm van steun nodig zou hebben.

Doeltreffend is ook om het openbare bibliotheekbeleid zo in te richten, dat landelijk slechts 28 exemplaren besteld worden van een boek waarover de NBD schrijft: ‘De brieven [van de bijna mythische dichteres Ingrid Jonker en haar minnaar, de in 2015 overleden invloedrijke auteur André Brink] gaan over hun intiemste seksuele ervaringen, literaire identiteit en hun struggle for life in een moralistische christelijke samenleving ten tijde van de apartheid.’ Oei, wat veel moeilijke woorden in één zin! Het moet wel leuk blijven! ‘De heldere, dichterlijke liefdescorrespondentie geeft nieuwe inzichten in de verhouding tussen twee bevlogen en betrokken literaire grootheden.’

Wat uiteraard al helemaal oninteressant is, is de investering van tijd en energie die uitgever en vertalers pleegden. ‘De vertaling van de Jonker-brieven is van Karina van Santen en Martine Vosmaer, die van Brink van Rob van der Veer, zodat de correspondentie een vrouwen- en een mannenstem krijgt.’ Dat had best wat goedkoper en vlakker gemogen allemaal, en dat leeslintje en dat kapitaalbandje in de rug hadden ook beter weggelaten kunnen worden: dan had de uitgever wat minder geïnvesteerd en dan had hij ook niet zo hoeven te kniezen dat er maar één doosje besteld werd door het inkoopkantoor van alle openbare bibliotheken van Nederland.

Sorry? Nergens voor nodig Mark! Gewoon afbreken die hap en óp naar de volgende sportzomer!

In bewondering, kusjes,

Joost