Grenzen
Op het Crossing Border Festival werden weer heel wat grenzen geslecht. Literatuur liep over in muziek, beeld naar woord, taalgebied naar taalgebied. Schrijvers en vertalers gingen in conclaaf. En ook uitgevers staken grenzen over in Den Haag, dankzij een royale uitnodiging aan tientallen buitenlandse uitgevers, agenten en scouts om het festival bij te wonen. In tijden van krapte zou je dat een luxe kunnen noemen, al die tickets en hotelkamers uit Nederlandse kas betaald. Maar ik merkte hoe goed het werkte. Onze schrijfster Inge Schilperoord bijvoorbeeld ontmoette haar Franse uitgeefster, maar kwam ook in contact met potentiële uitgevers uit andere landen, die merkten dat er iets bijzonders is met haar romandebuut en me naar het naadje van de kous vroegen. Ook Karen Köhler, overgevlogen uit Hamburg, ontmoette vele collega-schrijvers en -uitgevers. Zo zullen vele Nederlandse uitgevers daar, hoe indirect ook, zaken hebben gedaan júíst omdat het niet zoals in Frankfurt en Londen de vooropgezette bedoeling was. We ontmoetten elkaar behalve in de Schouwburg in restaurants en op dansvloeren, en bleken elkaar vanuit die spontane collegialiteit, bevrijd van agenda’s, te kunnen verrijken met tips over schrijvers en ideeën over de boekenmarkt.
En laat dan nu maar de winter komen, om te herstellen van een bruisend boekenseizoen. Ik zal niet de enige uitgever zijn geweest die zich wat feestjes veroorloofde mede vanuit het tevreden besef dat ondertussen de voorjaarsaanbieding de wereld in is. (Wie van u onze catalogus niet ontving, kan die hier bekijken.)
Overigens werd in Den Haag nog een andere grens overgestoken: terwijl de daar samengestroomde internationale uitgeefwereld vrijdagavond met een glas in de hand op een dansvloer stond, kwamen de eerste berichten binnen over Parijs. We waren ineens heel dicht bij de beangstigende Franse realiteit van dit moment, via de Franse collega-uitgevers die met bezorgd gezicht de binnenstromende berichten op hun smartphone lazen. Surreële momenten: in een bijna hedonistische setting geconfronteerd te raken met de grote boze buitenwereld. De internationale samenstelling van het gezelschap bood kans op het uitwisselen van visies op wat ons in Europa en daarbuiten in een wurggreep lijkt te hebben. Hoe zien de problemen eruit vanuit de horizon van bijvoorbeeld de aanwezige Hongaarse uitgever, of een Britse collega, een Duitser, een Spanjaard?
Je kunt je afvragen wat deze politieke dimensie met ons dagelijks reilen en zeilen te maken heeft als boekenvakkers en schrijvers – maar als je er goed over nadenkt heeft het er álles mee te maken. Niet alleen raken de maatschappelijke problemen aan ons eigen functioneren, ook behoort het juist tot de taak van handelaren in het woord iets toe te voegen aan verslaggeving en beter begrip, via informatie en verbeelding.
Dit alles drie dagen en nachten lang bijna letterlijk in de schaduw van het Torentje, politiek zenuwcentrum.
Zo werden grenzen overgestoken zelfs van de literatuur naar de samenleving en omgekeerd. Op naar een jaar met veel belangrijke boeken en hopelijk wijsheid op alle fronten.
