Thema’s

De thema’s die ik in Frankfurt op de Buchmesse het meest tegenkwam waren geslachtsverandering, verkrachting en de vluchtelingencrisis. Dingen hangen in de lucht en ineens vallen ze op onze hoofden. Geen boeken om te lachen, zeker niet, maar het is goed nieuws dat deze onderwerpen door schrijvers en uitgevers aangepakt worden. Ons eigen boek Monica, mijn vader, van Maaike Sips, stuit in Nederland en daarbuiten op grote belangstelling en dat is zowel goed voor meer begrip voor ‘gender change’ als, ik beaam het schaamteloos, voor de omzet. (Uitgevers zijn schizofrene mensen, wankel balancerend tussen geweten en geldzucht. Maar dat had u allang door.)

Verkrachting is helaas een heel oud thema, maar heden lijken alom moedige vrouwen tot het uiterste te gaan om zichzelf en hun daders beter te begrijpen. Dat kan alleen maar leiden tot, hoe zegt de Bijbel dat, uitbanning van het Kwaad.

Voor wat de immigratie en volksverhuizingen betreft, circuleren momenteel vele proposals voor boeken waarop uitgevers soms gretig intekenen. May the best reach many readers. Ondertussen is ook dat thema niet nieuw. Het is van groot belang dat we door betere kennis van de geschiedenis ons huidige probleem beter begrijpen, al was het maar om de paniek te bezweren die tot angstaanjagende polarisaties kan leiden.

Van een heel andere orde is de volgende tendens die ik waarnam: baksteendikke romans. Misschien is het de schuld van Knausgård (die om zich te ontspannen nu tussendoor drie boeken schreef, dunnetjes, van zo’n 250 pagina’s). Mij werden, vooral weer uit Scandinavië, minstens vijf romans aangeboden van rond de duizend pagina’s. Eentje, waarover vanuit concurrentie-overwegingen een andere keer meer, telt zelfs 400.000 woorden (een paginaatje of twaalfhonderd in druk). Die moet je al bijna opdelen in twee delen, wil de paperback niet al bij de binder uiteenvallen.

Het bijkomstig voordeel van deze trend is dat het stimulerend werkt voor auteurs die zich al een hele piet vinden als ze honderd pagina’s per jaar schrijven (honderd woorden per dag, pak ’m beet tien sms’jes). Dit zeg ik uiteraard semi-ironisch, want in het volle besef dat kwantiteit uiteindelijk niet betekenisvol is. Als we Nescio en Elsschot zouden afrekenen op het aantal woorden, zouden ze subiet uit de canon verwijderd worden. Niet aan denken. Ook zijn er heel veel hele slechte dikke romans. So there you go.

Ondertussen ben ik heel benieuwd wat volgend jaar de thema’s zijn in Frankfurt. Want ze weerspiegelen onze samenleving, en wat zou het geweldig zijn nu al te weten waarheen wij ons bewegen. Het staat ongetwijfeld al in de sterren geschreven. Maar brillenglazen om dát te kunnen lezen, worden niet gemaakt.