Thuishulp

Het is bot om te zeggen, maar tot ik de eerste stukjes las van Jet Berkhout in NRC Handelsblad, associeerde ik ‘thuiszorg’ met weeïg ruikende bejaarden en gehandicapten in te volle en te warme huiskamertjes, om van de slaapkamers maar te zwijgen. Heel gedienstige, maar ook wat tragische Nightingales namen dit ondankbare werk op hun doorbuigende schouders. Respect, daar niet van, al was het maar omdat niet uit te sluiten viel dat ik zelf ooit hulpbehoevend zou worden. Maar dat was toch een gedachte om te parkeren voor later.
Maar Jet heeft mijn bevooroordeelde denken over thuiszorg helemaal veranderd. Niet alleen is onze schrijvende ex-thuishulp geen jammerlijk afgestompte zorgster, maar een springlevende jonge vrouw van deze tijd. Oké, ze belandde in de thuiszorg door een toeval, vanwege plotselinge werkloosheid, en ze wist tevoren dat haar werk in de zorgsector tijdelijk zou zijn – maar door erin te duiken en erover te berichten zonder vooringenomenheid, wist ze die wereld in één klap te, hoe zal ik het uitdrukken, te ontzorgsectoriseren. Door de geestige, inlevende toon van haar prozaminiatuurtjes, rake vertellingen over haar ervaringen, nu uitgebouwd tot het boek De thuishulp, leidde ze ons een wereld binnen die anders achter gesloten gordijnen zou blijven. Ze schrijft over mensen die door ziekte of ouderdom hulpbehoeftig werden, en in de thuiszorgster behalve een veredelde werkster een klankbord vinden, en een brug naar buiten.
Carmiggelt, dacht ik nogal eens tijdens het lezen: oudere mensen in een moeilijk parket geraakt, beschreven in een mengeling van mededogen en, waar op z’n plaats, milde spot. Persoonlijk kan ik nooit een oude man in een Amsterdamse kroeg gebogen over zijn kelkje jenever zien, zonder aan Carmiggelt te denken. En zo zal ik nooit meer aan een thuiszorgsituatie kunnen denken zonder daar Jet bezig te zien, met opgestoken blond haar ijverig poetsend, maar ondertussen scherp spiedend naar mensen die door het lot in soms benarde posities gedwongen zijn.
Misschien is het overdreven te zeggen dat Jet de thuiszorg sexy heeft gemaakt. Laat ik het erop houden dat ze ons met dit boek naar een wereld leidt die een belangrijk deel van onze samenleving uitmaakt en waar we uiteindelijk allemaal mee te maken zullen krijgen. Jet zelf is ondertussen met dit boek een schrijfster geworden. De vraag is wat mij betreft niet óf ze in de toekomst nog zal schrijven, maar waarover. Over mensen, dát is wel zeker.