Duur?

Op de Uitmarkt ben je als uitgever even een boekhandeltje. Met alle ervaringen en lessen van dien. Daar liggen je boeken uitgestald, en daar komen de lezers. Sommige boeken blijven ongezien, onaangeraakt. Je zou de lezers vooral die boeken willen toelichten, onder de aandacht willen brengen, in de schoot willen werpen. Wist u wel dat dit boek… dat nooit zo’n boek geschreven werd… dat je blik op de wereld een paar graden kantelt… dat je na lezing ervan rijker bent dan tevoren?
Vaak zijn kopers juist bang dat ze ármer worden, getuige fronsende blik zodra je de winkelprijs noemt. Een oogstrelend fotoboek over Cuba, mét cd werd veel opgepakt. Maar dan horen ze de prijs en deinst men geschrokken terug, schiet er ineens haast in de benen. Een vertaling van een dik boek met avonturen van hippie-klimmers hoog in de bergen: regelmatig ter hand genomen en schielijk weer teruggelegd op onze kraam zodra de prijs klonk.
Wat moet je dan als uitgever, welke conclusie is hier de juiste? Dat we dat boek lager hadden moeten prijzen? Maar wij moeten ook eten, dus de enige uitweg is dan de oplage verhogen. Dat fotoboek kan twee tientjes goedkoper als je er 5.000 exemplaren méér van drukt. Maar waar is je zekerheid dat zó veel mensen dit dan zullen aanschaffen? Het dilemma van de ondernemer. Calculated risk. Wat is wijsheid? Bij elk boek liggen de kansen weer anders, zijn er vooraf andere zekerheden en twijfels.
En dan deze: als iets eenmaal wortel geschoten heeft, zoals het laatste boek van Joris Luyendijk, dat volgens sommigen met € 18,50 wellicht een eurootje te duur is (je kunt het publiek moeilijk verwijten dat ’t niet snapt dat een luxe paperback met ‘flappen’ een hogere kostprijs heeft), dan blijkt het eigenlijk niet uit te maken (en verdienen auteur en uitgever een onsje meer, waar u toch óók de culturele betekenis wel van inziet).
Vergelijk het met een heel lekker gerecht in een goed restaurant: of dat nou € 22,50 kost of € 24,50: tant pis. Maar als het gerecht onbekend is (en onbekend maakt dan weer onbemind), dan gaat zo’n prijs ineens weer wél een rol spelen, bijna als een welkom excuus voor de aarzelende lezer het te laten liggen.
Zo wandel je als uitgever van geval naar geval en steeds als je het in je vingers denkt te hebben, doemen er weer vraagtekens op. Dat maakt het vak uitdagend. Hoewel je het liefst toch van elke titel vooraf zou weten dat er 100.000 van verkocht worden, zodat je, als een Hema onder de uitgevers, al je boeken tegen aantrekkelijke standaardprijzen kunt wegzetten.
In Griekenland zag ik laatst een winkel waar alle kledingstukjes € 5 kostten. Ik snapte niet dat de winkel toch leeg was, tot we hier en daar aan het textiel voelden en als hazewindhonden de straat op schoten.